Osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą obowiązkowo podlegają ubezpieczeniom społecznym od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej. W tym też okresie osoby te podlegają obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu. Tak wynika z art. 13 pkt 4 ustawy o sus i art. 69 ust. 1 ustawy zdrowotnej.

Czasowe granice prowadzenia działalności gospodarczej oraz podlegania z tego tytułu obowiązkowi ubezpieczeń, co do zasady, wyznacza wpis do ewidencji działalności gospodarczej. Przy czym przez podjęcie działalności gospodarczej w rozumieniu wskazanych przepisów należy rozumieć faktyczne rozpoczęcie jej wykonywania (prowadzenia), które w rzeczywistości może, ale nie musi zbiegać się z datą wskazaną w ewidencji. Ma to istotne znaczenie dla powstania obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, gdyż art. 13 pkt 4 ww. ustawy nie odsyła do okresu, w którym działalność gospodarcza była zaewidencjonowana (zarejestrowana), ale posługuje się pojęciem rozpoczęcia i zaprzestania jej wykonywania. Potwierdzał to m.in. Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z dnia 13 września 2012 r. (sygn. akt III AUa 332/12) podkreślając, że istnienie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej nie przesądza o faktycznym prowadzeniu tej działalności.

W praktyce sporna bywa ocena, jak potraktować czynności przygotowawcze do podjęcia faktycznych działań gospodarczych. Niejasne jest bowiem, czy można je już uznać za rozpoczęcie działalności gospodarczej skutkujące powstaniem obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. W orzecznictwie sądowym wyrażono pogląd, że podejmowanie czynności przygotowawczych polegających na poszukiwaniu kontrahentów umowy obejmującej zakres działań określony we wpisie do ewidencji oraz gotowość do podjęcia tych działań nie stanowią rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej w rozumieniu art. 13 pkt 4 ustawy o sus, jeżeli nie doprowadziły do faktycznego jej uruchomienia. Tak wskazano w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 18 października 2011 r. (sygn. akt II UK 51/11, OSNP 2012/21-22/267). Sąd Najwyższy uznał więc, że takie działania, jak: poszukiwanie klientów, zamieszczanie ogłoszeń w prasie, czy załatwianie spraw urzędowych można uznać, za rozpoczęcie działalności gospodarczej tylko w sytuacji, w której w ostateczności doprowadziły one do podjęcia czynności należących do zakresu działalności wynikającej z wpisu do ewidencji. A więc tylko wtedy, gdy doszło do faktycznego uruchomienia tej działalności.

Natomiast, jeśli czynności te nie doprowadziły do uruchomienia planowanej działalności, to nie stanowią one o rozpoczęciu wykonywania działalności gospodarczej w rozumieniu art. 13 pkt 4 ustawy o sus. Powyższe znajduje także potwierdzenie w orzecznictwie Sądu Najwyższego, zgodnie z którym czynności przygotowawcze zmierzające bezpośrednio i wprost do rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej mogą być uznane już za jej wykonywanie tylko wówczas, gdy prowadzenie tej działalności zostało faktycznie rozpoczęte.

Serwis ZUSiK.pl