W ostatnim czasie ZUS przeprowadza wiele kontroli w zakresie prawidłowości opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Podczas kontroli, pracownicy ZUS proszą o przedstawienie dokumentów księgowych zawierających dane dot. zaksięgowanych wypłat wynagrodzenia z tytułu stosunku pracy ale również z tytułu tzw. umów cywilnoprawnych (w tym umów o dzieło i umów zlecenie). Jeśli z dokumentów księgowych wynika, że firma zatrudniała pracowników na podstawie umów o dzieło, kontrolerzy proszą o przedstawienie do wglądu przedmiotowych umów, które w dalszej kolejności są kwestionowane przez ZUS jako umowy zawarte w celu obejścia prawa. Umowy takie zostają przez ZUS oskłądkowane jako umowy zlecenia.

Przedsiębiorcy stwierdzają, że ZUS podczas kontroli dotyczących umów o dzieło dopuszcza się swobodnej interpretacji przepisów, z jednoznacznym negatywnym nastawieniem wobec przedsiębiorców. W związku z tym Konfederacja Lewiatan wystąpiła do Prezesa ZUS o wnikliwą analizę działań kontrolerów ZUS.

Jest rzeczą bezsporną, że w  ostatnim czasie nastąpiła intensyfikacja kontroli ZUS w zakresie zawierania umów o dzieło. Firmy skarżą się w zakresie sposobu przeprowadzania kontroli oraz ich wyników. Analiza dokumentów z przebiegu kontroli potwierdza, że pomija się wolę stron zawierających konkretny rodzaj stosunku prawnego i jego charakter.

Niepokojące dla przedsiębiorców jest kwestionowanie prawidłowości zawierania umów o dzieło, które od wielu lat były niezmiennie stosowane i podczas wcześniejszych kontroli inspektorów ZUS nie budziły żadnych wątpliwości co do treści i celu wybranego rodzaju stosunku prawnego. Mając na uwadze brak zastrzeżeń ze strony organu kontrolującego pracodawcy opierali się na dotychczasowej praktyce, zgodnej z obowiązującymi, niezmiennymi od lat, regulacjami prawnymi w tym zakresie.

Pracodawcy nie byli wcześniej informowani o nowych stanowiskach ZUS w sprawie interpretacji przepisów, nie były prowadzone żadne kampanie informacyjne. Przeciwnie, pracodawcy zostali zaskoczeni kontrolami i ich wynikami mającymi poważne skutki finansowe dla funkcjonowania firm. 

Należy dodać, że kontrole ZUS mają poważne konsekwencje finansowe nie tylko dla małych przedsiębiorców, którzy nie są w stanie pokryć wysokich kwot należności pieniężnych z lat ubiegłych, z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, kiedy działali w przeświadczeniu, że postępują zgodnie z literą prawa ale także dla wielu dużych przedsiębiorstw, które także są zaskoczone obecnym stanowiskiem ZUS.

Zauważalny jest bardzo niebezpieczny precedens, w którym inspektorzy kontroli ZUS nie dostrzegają różnicy między przedmiotem umowy o dzieło i umowy zlecenia. Pracodawcy nie godzą się ze stwierdzeniem, że umowy o określonym rezultacie, niemające charakteru ciągłego, w których przedmiot umowy jest ściśle wskazany, a wykonawca jest rozliczany za osiągnięcie końcowego efektu, ma zapewnioną samodzielność, sam jest organizatorem czynności, jakie realizuje i ponosi odpowiedzialność za wykonanie dzieła, są traktowane jako umowy zlecenia.

Co więcej, odwołania kontrolowanych płatników od zapisów protokołów kontroli, są w zasadzie z urzędu obalane. Stwierdzenie jednego z inspektorów kontroli ZUS O/Chrzanów na odwołanie kontrolowanego płanika, że cyt. "ZUS i tak odbije piłeczkę" jest wręcz upokarzające i niedopouszczalne.

Serwis ZUSIK.pl